Τριήμερο συνέδριο με θέμα «Το κρητικό παραμύθι» διοργανώνουν στο Καστέλλι Πεδιάδος η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ηρακλείου, ο Νομαρχιακός Οργανισμός Πολιτισμού και Επιμόρφωσης Ηρακλείου, το Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας και ο Δήμος Καστελλίου Πεδιάδος.
Το συνέδριο, το οποίο είναι αφιερωμένο στη μνήμη του λαογράφου Παύλου Βλαστού (1832-1926) θα ξεκινήσει την Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου και θα διαρκέσει έως και την Κυριακή 26 Σεπτεμβρίου και θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Δήμου Καστελλίου. Στο συνέδριο συμμετέχουν σημαντικοί ομιλητές από την πανεπιστημιακή κοινότητα της χώρας μας.
Παράλληλα, στα πλαίσια του Συνεδρίου θα λειτουργήσει έκθεση ζωγραφικής και γλυπτικής στην αίθουσα «Μιχάλη Σάλλα» στην πλατεία του Καστελλίου με θέμα «Ένα εικαστικό παραμύθι», η οποία θα διαρκέσει έως τις 15 Οκτωβρίου. Τα εγκαίνια της Έκθεσης θα πραγματοποιηθούν την Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου και ώρα 8:30μ.μ.
Τη σημαντικότητα του συνεδρίου, καθώς είναι το πρώτο που πραγματοποιείται με αυτή τη θεματολογία, τόνισαν οι διοργανωτές φορείς σε συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε στο Νομαρχιακό Μέγαρο Ηρακλείου. Στη συνέντευξη τύπου παρευρέθηκαν η Γενική Γραμματέας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ηρακλείου κ. Μαρία Δαμιανάκη, ο αντινομάρχης Ηρακλείου κ. Γιώργος Μαρής, ο Δήμαρχος Καστελλίου κ. Μανόλης Σμυρνάκης, ο κ. Κώστας Ψυχογιός από το Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας και η κ. Μαριλένα Μηλαθιανάκη, εκπαιδευτικός.
Η κ. Δαμιανάκη στη συνέντευξη Τύπου επεσήμανε: «Κάθε συνέδριο στοχεύει να προσεγγίσει επιστημονικά και να ερευνήσει το θέμα, με το οποίο καταπιάνεται. Το παραμύθι στην Κρητική πολιτιστική παράδοση δεν έχει μέχρι σήμερα τη θέση που του ανήκει. Αντίθετα, θεωρούνταν άγνωστο μέχρι το 1982 και υπήρχαν παραμύθια μόνο σε κάποιες συλλογές. Ο Παύλος Βλαστός στον οποίο είναι αφιερωμένο το συνέδριο είναι ο πρώτος ο οποίος μαζί με τη Μαρία Λιουδάκη στην ανατολική Κρήτη, ασχολήθηκαν με το λαογραφικό αυτό είδος.
Είναι σημαντική η εκδήλωση αυτή που πραγματοποιείται στο Καστέλλι, καθώς στο τριήμερο συνέδριο συμμετέχουν σημαντικοί ομιλητές με αξιόλογες εισηγήσεις. Ελπίζουμε ότι θα ερευνηθεί το θέμα σε βάθος και θα αναδειχθεί το παραμύθι προκειμένου να μείνει ως μια παρακαταθήκη στα παιδιά στο μέλλον. Οι πλούσιες συλλογές που υπάρχουν στην περιοχή και σε όλη την Κρήτη γενικότερα τα τελευταία χρόνια, δείχνουν αυτήν τη νέα προσέγγιση. Χαιρετίζουμε και επαινούμε αυτήν την πρωτοβουλία του Δήμου Καστελλίου και του Κέντρου Κρητικής Λογοτεχνίας για την πραγματοποίηση αυτού του συνεδρίου».
Από την πλευρά του ο Δήμαρχος Καστελλίου, κ. Σμυρνάκης, τόνισε: «Το συνέδριο για το Κρητικό παραμύθι, είναι το πρώτο που γίνεται στην Κρήτη, και έχει σκοπό να μελετήσει και να αναδείξει το σπουδαίο αυτό είδος λαϊκής λογοτεχνίας, το οποίο πριν από ένα αιώνα έδινε και έπαιρνε τα βράδια στις μικρές κοινωνίες των χωριών, αφού δεν υπήρχαν όπως σήμερα οι τηλεοράσεις. Στο κάλεσμα του Κέντρου Κρητικής Λογοτεχνίας τον περασμένο Γενάρη για τη διοργάνωση ενός συνεδρίου για το Κρητικό παραμύθι, ο δήμος μας δέχθηκε να το φιλοξενήσει με χαρά, καθώς η περιοχή του Καστελλίου από παλιά είχε μια πλούσια λαογραφική παράδοση. Μάλιστα, δεν είναι υπερβολικό να πω ότι το Καστέλλι βρισκόταν στην καρδιά του Κρητικού παραμυθιού. Με την ευκαιρία αυτή του συνεδρίου, καλούμε τον κόσμο να έρθει στο Καστέλλι να παρακολουθήσει τις εργασίες του συνεδρίου, αλλά παράλληλα να δει τα έργα που θα εκτίθενται στο Πολιτιστικό Κέντρο Καστελλίου από καταξιωμένους καλλιτέχνες».
Ο κ. Ψυχογιός τόνισε μεταξύ άλλων: «Ευχαριστούμε τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ηρακλείου και προσωπικά τη Νομάρχη κ. Βαγγελιώ Σχοιναράκη - Ηλιάκη για την υποστήριξη στις εκδηλώσεις και τις δραστηριότητές μας. Το Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας είναι ένα παγκρήτιο, μη κερδοσκοπικό, πολιτιστικό σωματείο που μελετά θέματα του τοπικού πολιτισμού και όχι μόνο, με σοβαρό, συστηματικό και επιστημονικό τρόπο. Από τη σύστασή του έχει ως εταίρο το Πανεπιστήμιο Κρήτης και βέβαια είναι ανοικτό σε κάθε λόγιο, σε κάθε διανοούμενο, σε κάθε άνθρωπο των γραμμάτων που θέλει να βοηθήσει, να υποστηρίξει αυτήν την προσπάθεια. Κατά καιρούς διοργανώνουμε κάποια θεματικά συνέδρια, όπως πέρυσι για την μαντινάδα, πάλι με την υποστήριξη της Νομαρχίας Ηρακλείου το οποίο πήγε πολύ καλά. Έτσι λοιπόν, με αφορμή μια τιμητική εκδήλωση για τον λαογράφο μελετητή Αριστοφάνη Χουρδάκη που είναι ένας από τους καταγραφείς παραμυθιών στην Κρήτη, ο Δήμαρχος Καστελίου αποδέχτηκε την πρόταση του Κέντρου και έτσι φτάσαμε στη διοργάνωση του συνεδρίου, στο οποίο έχουμε προσκαλέσει αναγνωρισμένους στο αντικείμενο τους πανεπιστημιακούς.
Το παραμύθι είναι δεμένο με τη λαϊκή παράδοση από την αρχαιότητα. Κινδυνεύει όμως να χαθεί στη γνήσια μορφή του αν δε γίνουν σοβαρές προσπάθειες καταγραφής και μελέτης. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής έχει αλλοιώσει αυτήν την παραδοσιακή μετάδοση των γνώσεων και του παραμυθιού. Ο πρόεδρος του Κέντρου Κρητικής Λογοτεχνίας κ. Κώστας Μουτζούρης είχε κάνει την επιλογή των ομιλητών με συμβουλή των πανεπιστημιακών που είναι ειδικοί στο θέμα. Αυτό που μας ευχαριστεί είναι ότι με τις λίγες οικονομικές δυνατότητες που έχει ένα σωματείο σαν το δικό μας, βρίσκει ανταπόκριση και στήριξη από φορείς όπως οι κατά τόπους δήμοι σε διάφορα μέρη της Κρήτης. Και πάλι ευχαριστούμε τη Νομαρχία Ηρακλείου, που ο ρόλος της εκτός από θεσμικός είναι και ουσιαστικός».
Το ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ έχει ως εξής:
Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου 2010 (Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων του Δήμου Καστελλίου)
17:30 Προσέλευση - Εγγραφή Συνέδρων.
18:00 Καλωσόρισμα από τον Μανόλη Σμυρνάκη, Δήμαρχο Καστελλίου Πεδιάδος. Χαιρετισμός από την Ευαγγελία Σχοιναράκη-Ηλιάκη, Νομάρχη Ηρακλείου. Χαιρετισμός από τον Ρούσο Κυπριωτάκη, Δήμαρχο Δήμου «Ν. Καζαντζάκης». Καλωσόρισμα-Χαιρετισμός από τον Κώστα Μουτζούρη, πρόεδρο του Κέντρου Κρητικής Λογοτεχνίας. Κήρυξη της έναρξης των εργασιών του Συνεδρίου από τον κ. Αθανάσιο Καρούντζο, Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας Κρήτης.
Α΄ ΣΥΝΕΔΡΙΑ. Πρόεδρος: Μιχάλης Κοπιδάκης
18:20 Μιχάλης Μερακλής: «Το παραμύθι και η παράδοση: κορυφαία είδη της παραδοσιακής λαϊκής λογοτεχνίας»,
18:40 Θεοχάρης Δετοράκης: «Συλλογείς και μελετητές κρητικών παραμυθιών»,
19:00 Κανάκης Γερωνυμάκης: «Παραμύθι: Η πρώτη συνειδητή επαφή του παιδιού με τη ζωή»,
19:20 Ιφιγένεια Τριάντου-Καψωμένου: «Οι ιστορικές ρίζες του παραμυθιού και οι σύγχρονες μεταμορφώσεις του»,
19:40 Αγγελική Ζαχαράτου: «Με τα υλικά του παραμυθιού: αναφορές και προεκτάσεις στο πλαίσιο των πολιτιστικών προγραμμάτων».
20:00-20:30 Συζήτηση.
Σάββατο 25 Σεπτεμβρίου 2010 (Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων)
Β΄ ΣΥΝΕΔΡΙΑ. Πρόεδρος: Θεοχάρης Δετοράκης
9:00 Αλεξάνδρα Ζερβού: «Αρχαιοελληνικοί αντίλαλοι στο νεοελληνικό παραμύθι της φτώχειας»,
9:20 Εκράμι Άζερ: «Τα μοτίβα της περιπλάνησης και της μεταμόρφωσης στο νεοελληνικό και στο αιγυπτιακό παραμύθι»,
9:40 Ερατοσθένης Καψωμένος: «Στοιχεία πολιτισμικής εντοπιότητας στο κρητικό παραμύθι»,
10:00 Βούλα Επιτροπάκη: «Συμβάσεις και ανατροπές στη γλωσσική νομοθεσία του παραμυθιού, μέσα από το μύθο του Γλαύκου»,
10:20 Αταλάντη Μιχελογιαννάκη-Καραβελάκη: «Αξίες παιδείας και αισθητικής στο παραμύθι»,
11:00-11:30 Συζήτηση,
11:30-12:00 Διάλειμμα.
Γ΄ ΣΥΝΕΔΡΙΑ. Πρόεδρος: Οδυσσέας Τσαγκαράκης
12:00 Χρυσούλα Χατζητάκη-Καψωμένου: «Τα κατά Propp μεταβλητά στοιχεία των κρητικών παραμυθιών»,
12:20 Νίκος Παπαδογιαννάκης: «Η συλλογή παραμυθιών του Παύλου Βλαστού: προσέγγιση δύο παραμυθιών»,
12:40 Θεοδοσία Αργυράκη-Ασαργιωτάκη: «Αντάμωμα του παραμυθιού με τη ζωγραφική»,
13:00 Σταμάτης Αποστολάκης: «Τα σελινιώτικα παραμύθια του Γιάννη Μαθιουδάκη»,
13:20-13:40 Συζήτηση.
Δ΄ ΣΥΝΕΔΡΙΑ. Πρόεδρος: Ερατοσθένης Καψωμένος
18:30 Μιχάλης Κοπιδάκης: «Κρητικά παραμύθια και αρχαία Ελλάδα»,
18:50 Μιχάλης Σφακιανάκης: «Κρητικό παραμύθι. Ορισμένα προβλήματα έρευνας στο πεδίο»,
19:10 Κώστας Μουτζούρης: «Η αδικία και η θεία Δίκη στο κρητικό παραμύθι (δυτική Κρήτη)»,
19:30 Οδυσσέας Τσαγκαράκης: «Η πανουργία ως θεματικό μοτίβο στο κρητικό παραμύθι και στην Οδύσσεια του Ομήρου»,
19:50-20:00 Συζήτηση.
Κυριακή 26 Σεπτεμβρίου 2010 (Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων)
Ε΄ ΣΥΝΕΔΡΙΑ. Πρόεδρος: Χρυσούλα Χατζητάκη-Καψωμένου
10:00 Ελπινίκη Νικολουδάκη-Σουρή: «Μορφολογία του αρχανιώτικου παραμυθιού»,
10:20 Βασίλης Χαρωνίτης: «Ο Παύλος Βλαστός και το κρητικό παραμύθι»,
10:40 Αριστοφάνης Χουρδάκης: «Τα θρησκευτικά παραμύθια της Κρήτης»,
11:00 Ανδρέας Λενακάκης: «Η κλοπή και οι κλέφτες στο κρητικό παραμύθι»,
11:20 Έφη Ψιλάκη: «Η μαθητεία ως θέμα της προφορικής λογοτεχνίας. Μαθητές και δάσκαλοι σε μαστορικά παραμυθιακά μοτίβα»,
11:40 Αθανασία Ψαρουλάκη, «Η είσοδος και η έξοδος στο κρητικό παραμύθι»,
12:00-12:30 Συζήτηση,
12:30-13:00 Συμπεράσματα.
ΕΚΘΕΣΗ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ: Στο πλαίσιο του Συνεδρίου θα λειτουργήσει Έκθεση Ζωγραφικής - Γλυπτικής (στην κεντρική πλατεία του Καστελλίου: Αίθουσα «Μιχάλη Σάλλα») με θέμα «Ένα εικαστικό παραμύθι». Θα εκθέσουν έργα τους οι καλλιτέχνες: Ασπασία Παπαδοπεράκη, Θεοδοσία Αργυράκη-Ασαργιωτάκη, Στέλλα Κουκουλάκη, Δήμητρα Κουμαντάκη, Ανίτα Φαϊτάκη, και Γιάννης Χαλαμπαλάκης. Τα εγκαίνια της Έκθεσης θα γίνουν στις 24/9/2010, ημέρα Παρασκευή και ώρα 8:30 μ.μ. Η Έκθεση θα διαρκέσει έως τις 15 Οκτωβρίου.
