Ομιλία στο Συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας
Κυρίες και κύριοι Δήμαρχοι,
Κυρίες και κύριοι Δημοτικοί Σύμβουλοι,
Είναι μεγάλη τιμή να βρίσκομαι εδώ στο τακτικό συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων, που διεξάγεται επίσης σε μία στιγμή μεταβατική και κρίσιμη για τη χώρα.
Το κρίσιμο σε αυτήν τη χρονική στιγμή είναι η ολοκλήρωση μίας διαδικασίας, μέσω της δεύτερης αξιολόγησης, προκειμένου να προχωρήσουμε σε άλλα βήματα εξόδου της χώρας –άρα και της τοπικής αυτοδιοίκησης– από την επιτροπεία και την οικονομική ασφυξία.
Θέλω άλλη μια φορά να εκφράσω την εκτίμησή μου για όλους εσάς που τιμάτε τον θεσμό της τοπικής αυτοδιοίκησης με το έργο, το παράδειγμά και την πίστη σας σε βαθιές, ανθρωπιστικές παραδόσεις του τόπου μας.
Και αυτό έχει αποδειχτεί με φωτεινά παραδείγματα που υπάρχουν εδώ ανάμεσά σας σήμερα.
Οι καιροί είναι δύσκολοι πραγματικά. Η πατρίδα αντιμετωπίζει ανεπανάληπτες προκλήσεις που δοκιμάζουν την κοινωνική συνοχή.
Αυτό δεν πρέπει να μας κάνει να ξεχάσουμε. Όχι για να κάνουμε δικαστήρια, αλλά για να κρίνουμε τι έχει συμβεί μέχρι σήμερα και με ποια σωστά βήματα θα προχωρήσουμε μπροστά στο μέλλον.
Εμείς δεν ξεχνάμε, κι εγώ δεν ξεχνάω προσωπικά, πώς φτάσαμε εδώ και ποιοι ήταν οι υπαίτιοι, που σήμερα εμφανίζονται σαν να μην είδαν τι έγινε σε αυτήν τη χώρα σαράντα χρόνια. Σαν να μην συμμετείχαν στο σύστημα, έρχονται ως επικριτές των όσων έχουν συμβεί τα τελευταία δύο χρόνια.
Δεν ήταν εύκολα αυτά τα χρόνια. Αλλά, δεν ήταν εύκολα γιατί η χώρα έπρεπε να βγει από γκρεμό, να σταθεί στην άκρη και μετά με σταθερά βήματα να την πάρουμε πίσω και να προσπαθήσουμε να ανασυγκροτήσουμε την κοινωνία, το κράτος, την τοπική αυτοδιοίκηση.
Με σκοπό, στο τέλος της διαδρομής, να έχει ολοκληρωθεί η κοινωνική, παραγωγική, πολιτιστική ανασυγκρότηση. Διότι, όλα κινδύνευσαν.
Είμαστε εδώ, λοιπόν, γιατί έχουμε χρέος απέναντι στους πολίτες, όχι μόνο να αντιστρέψουμε τις συνέπειες αυτής της λεηλασίας, που βύθισε τις τοπικές κοινωνίες βαθύτερα στην κρίση, αλλά και να ανασυγκροτήσουμε την κοινωνία σε μια προοδευτική κατεύθυνση.
Με τους περισσότερους από εσάς έχουμε ξανασυναντηθεί στο παρελθόν. Όπως ξέρετε πολλοί υπήρξα δημοτική σύμβουλος για σειρά ετών και, τελευταία, και περιφερειακή σύμβουλος. Είμαι ένας άνθρωπος που προέρχομαι από την αυτοδιοίκηση, έχω ιδιαίτερη σχέση μαζί της, και σαν θεσμό μια μεγάλη προτίμηση, ανεξάρτητα του πώς εξελίχθηκαν μετά τα πράγματα.
Αλλά και αργότερα ως βουλευτής και σήμερα ως υπουργός, ήμουν και είμαι πάντα έτοιμη για διάλογο μαζί σας.
Πολλές φορές, μαζί με πολλούς από εσάς, έχουμε αγωνιστεί υπέρ των τοπικών κοινωνιών, εκκινώντας άλλοτε από την ίδια και άλλοτε από διαφορετική ιδεολογική αφετηρία.
Το θέμα των σημερινών τοποθετήσεων, εδώ σήμερα στη Θεσσαλονίκη, «Αναλαμβάνουμε την ευθύνη – Χτίζουμε την Ελλάδα από την αρχή», υπενθυμίζει σε όσους μαχόμαστε από θέσεις ευθύνης πως η τοπική αυτοδιοίκηση και θέλει και μπορεί να γίνει καταλύτης της ανασυγκρότησης, αλλά και της διοικητικής ανασυγκρότησης της χώρας.
Σε μια ιδιαίτερα κομβική στιγμή, καθώς εξελίσσεται η διαπραγμάτευση και αναμένονται σημαντικές αποφάσεις για τη χώρα, που βεβαίως ξέρετε όλοι ότι έχουν σχέση με τη διευθέτηση του χρέους.
Είμαστε αισιόδοξοι, δουλεύουμε σκληρά σε αυτήν τη κατεύθυνση με όλες μας τις δυνάμεις για να κλείσει και η δεύτερη αξιολόγηση, όπως είχε κλείσει και η πρώτη, χωρίς υποχωρήσεις από βασικές αρχές.
Εξέλιξη, που θα δρομολογήσει σε πρώτη φάση τη συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σταθεροποιώντας και το επενδυτικό κλίμα στη χώρα.
Παράλληλα με τους στόχους για τη σταδιακή αποκατάσταση της βιωσιμότητας του χρέους και την ουσιαστική πρόσβαση της ελληνικής οικονομίας στις χρηματοοικονομικές αγορές, δεν ξεχνάμε ότι πρέπει ο καθένας από εμάς να επιτελέσει το ρόλο για τον οποίο βρίσκεται σε μια θέση σήμερα.
Να ανοικοδομήσουμε τη δημόσια διοίκηση, ώστε τα κέρδη της διαπραγμάτευσης να ενισχύονται από την ύπαρξη ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού διοικητικού μηχανισμού.
Επειδή ακούστηκαν διάφορες πολιτικές θέσεις τις οποίες σέβομαι, θα ήθελα εδώ να πω τι θα σήμαινε «αυτή η κυβέρνηση είναι επικίνδυνη και πρέπει να φύγει σήμερα», τι θα σήμαινε αυτό για τη χώρα.
Θα σήμαινε ότι όλα αυτά που περιγράφονται ως οδικός χάρτης εξόδου από την κρίση σταματάνε, παγώνουν, άρα γυρνάμε πίσω, άρα ένα τέταρτο μνημόνιο, το οποίο είναι πολύ μεγάλη ευχή, κυρίως της Νέας Δημοκρατίας σήμερα, προκειμένου να δικαιολογήσει –στον ίδιο της τον εαυτό στ’ αλήθεια, δεν της το ζήτησε κανένας– την ιδιοκτησιακή σχέση που έχει με την εξουσία.
Δεν μπορεί να το ξεπεράσει, δεν πειράζει. Εμείς, όσο έχουμε την εντολή του ελληνικού λαού, θα κάνουμε αυτό το οποίο είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε, έστω κι αν κάποιοι δυσαρεστούνται.
Κυρίες και κύριοι,
Πολλές κυβερνήσεις στο παρελθόν προσπάθησαν να δώσουν απάντηση για το πώς θα αλλάξουν οι δομές του κράτους.
Μίλησαν για «εκσυγχρονισμό», μίλησαν για «επανίδρυση του κράτους». Ειπώθηκαν πολλά, αλλά στην πράξη δεν έγινε τίποτα.
Γιατί κατ’ ουσία, διαιωνιζόταν το ίδιο γραφειοκρατικό, πελατειακό, δαιδαλώδες σύστημα διοίκησης. Υπηρετώντας ακραία ιδεολογήματα, έκαναν λόγο για «μικρό και ευέλικτο κράτος».
Το κράτος πρέπει να είναι μικρό ή μεγάλο; Η απάντηση είναι λογική: όσο χρειάζεται.
Το να παίζεις με το μέγεθος του κράτους είναι ένας τρόπος για να επιβάλεις μια ιδεολογική αντίληψη που σημαίνει «μειώνω το κράτος» με απολύσεις ανθρώπων, με καταργήσεις ολόκληρων κλάδων σε μια νύχτα, με αλλαγές διευθυντών σε μια νύχτα, ούτως ώστε να μειωθεί το κόστος, χωρίς τίποτε ουσιαστικά να έχει αλλάξει.
Επίσης, δεν δόθηκε ποτέ εξήγηση γιατί κάποιες υπηρεσίες είναι υποστελεχωμένες και σε κάποιες άλλες οι υπάλληλοι δεν έχουν αντικείμενο εργασίας.
Υπάρχουν κάποιοι υπάλληλοι, τους οποίους το κεντρικό κράτος δεν ξέρει πού βρίσκονται και πού δουλεύουν, ενώ δεν έχουμε πάντα τους κατάλληλους ανθρώπους στις κατάλληλες θέσεις. Και αυτό είναι ανορθολογικό.
Παρέμειναν αναξιοποίητα σε μεγάλο βαθμό τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα ανθρώπων που υπηρετούν τόσο στη δημόσια διοίκηση όσο και στην τοπική αυτοδιοίκηση.
Οι παθογένειες, λοιπόν, του δημόσιου τομέα δεν άφησαν ανέγγιχτη την τοπική αυτοδιοίκηση, παρόλο που το προσωπικό και τα στελέχη της κλήθηκαν και ανταποκρίθηκαν στις διαρκώς εντεινόμενες ανάγκες των πολιτών.
Είναι γνωστές και οι οικονομικές και οι θεσμικές συνέπειες για την τοπική αυτοδιοίκηση από τις πολιτικές που ακολουθήθηκαν.
Σε καμία περίπτωση δεν απαντήθηκε το αίτημα της κοινωνίας για μια σύγχρονη, αποτελεσματική δημόσια διοίκηση, που θα υπηρετεί το κοινωνικό σύνολο και θα διευκολύνει τη ζωή των πολιτών.
Κυρίες και κύριοι,
Διακηρυγμένος στόχος της κυβέρνησης είναι η υλοποίηση κρίσιμων κοινωνικών παρεμβάσεων, η παραγωγική ανασυγκρότηση, η ανάπτυξη με κοινωνική δικαιοσύνη και, βεβαίως, η επίτευξη δημοσιονομικών στόχων.
Αυτά χωρίς διοικητική ανασυγκρότηση δεν νοούνται.
Διαμορφώνουμε έναν αποτελεσματικό δημόσιο τομέα μέσα από τον δημοκρατικό προγραμματισμό και τον αναπτυξιακό σχεδιασμό, με σταθερές αρχές τη διαφάνεια και την αξιοκρατία.
Παράλληλα, θωρακίζουμε τις εργασιακές συνθήκες και λειτουργίες, ώστε να αποκατασταθεί το πλούσιο και έμπειρο επιστημονικό δυναμικό.
Ώστε να αποκατασταθεί ο ρόλος του δημόσιου υπαλλήλου ως παραγωγική μονάδα κι όχι ως ένα ακόμη γραφειοκρατικό εμπόδιο.
Στο πλαίσιο αυτό, έχει προωθηθεί από το υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης σειρά νομοσχεδίων, που τελικό στόχο έχουν –συμβάλλοντας το καθένα και κλειδώνοντας το ένα με δράσεις του άλλου– να φτάσουμε σε μια πραγματική μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης.
Και εδώ καλούμαστε όλοι να συμβάλλουμε σε αυτόν το μεγάλο στόχο που έχει ανάγκη η χώρα.
Μαζί με το μητρώο στο δημόσιο, τις κρίσεις με βάση το μητρώο, τα οργανογράμματα των φορέων, τα περιγράμματα θέσεων, τη ψηφιακή υπογραφή και τη ψηφιακή διακίνηση εγγράφων, όσα βήματα γίνουν νωρίτερα –και από την πλευρά σας– θα διευκολύνουν όλους, εξοικονομώντας και κόπο και χρήματα.
Την προηγούμενη βδομάδα, ψηφίστηκε ένα νομοσχέδιο που είναι προς αυτήν την κατεύθυνση.
Το Ενιαίο Σύστημα Κινητικότητας έρχεται να καλύψει ένα σημαντικό κενό που υπήρχε στη λειτουργία και οργάνωση του Δημοσίου.
Με τον νέο νόμο εντάξαμε τους Δήμους σε ένα δυναμικό σύστημα ανακατανομής προσωπικού των φορέων.
Δώσαμε νέες δυνατότητες στην τοπική αυτοδιοίκηση, διασφαλίζοντας:
1. Την απλοποίηση και τον εξορθολογισμό της διαδικασίας μετακίνησης του υπαλλήλου χωρίς αδικαιολόγητες γραφειοκρατικές επιβαρύνσεις.
2. Την ανακατανομή του προσωπικού και κάλυψη των κενών θέσεων βάσει των πραγματικών αναγκών κάθε φορέα.
3. Τις στοχευμένες προσλήψεις, που θα ικανοποιούν πραγματικές ανάγκες των φορέων, θα αναδεικνύονται μέσα από τα διαφανή αυτά ψηφιακά οργανογράμματα, τα οποία θα μπορούν να είναι ορατά σε όλους. Και, βεβαίως, με μία τελική υπογραφή.
Η κινητικότητα από μόνη της δεν είναι κάτι που γίνεται αυτοτελώς και μας λύνει με μαγικά κουμπιά το θέμα της υποστελέχωσης.
Είναι άλλο η υποστελέχωση, είναι άλλο οι προσλήψεις και οι ανάγκες της και είναι άλλο η κινητικότητα των υπαλλήλων.
Όμως, η κινητικότητα είναι μια μεγάλη τομή που κάποτε πρέπει να ξεκινήσει.
Ο στόχος της κινητικότητας είναι η μετακίνηση, που κυρίως θα είναι μετάταξη και όχι απόσπαση, να γίνεται με μια τελική υπογραφή του φορέα υποδοχής, με μια τριμελή επιτροπή εκεί και μια επιτροπή κινητικότητας στο υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης, το οποίο εποπτεύει.
Οι Δήμοι που δεν έχουν ψηφιακά οργανογράμματα δεν θα μπορούν να συμμετέχουν στην κινητικότητα. Διότι, κάποτε οι μετακινήσεις θα πρέπει να γίνονται διαφανώς και οι ανάγκες να αποτυπώνονται.
Και, νομίζω ότι αυτό διευκολύνει τους πάντες στη δουλειά τους και τους δημάρχους στην καθημερινή άσκηση των πιο σοβαρών καθηκόντων, από το να ασχολούνται με διάφορες πιέσεις για τον ποιο υπάλληλο θα μετακινήσουν.
Επειδή, όμως, έχουμε τα προβλήματα των απομακρυσμένων Δήμων, που είναι ιδιαιτερότητες, ήδη υπάρχουν ορισμένες δικλείδες στο υπάρχον νομοσχέδιο, προκειμένου να μην μπορούν να φύγουν εύκολα από τέτοιους Δήμους υπάλληλοι.
Όπως σας είπα, αυτή είναι μια μεγάλη μεταρρύθμιση που με διάφορες δράσεις θα ολοκληρωθεί. Όμως, αυτό που πρέπει να κάνετε σε αυτήν την πρώτη φάση μέχρι την Άνοιξη είναι τα ψηφιακά οργανογράμματα, για να μπορέσουμε να φτάσουμε γρήγορα σε ένα ευέλικτο και αποτελεσματικό κράτος.
Με τα οργανογράμματα και τα περιγράμματα θέσεων οι φορείς θα είναι σε θέση να γνωρίζουν για πρώτη φορά ποια κενά έχουν να καλύψουν και μετά να προχωρήσουν σε προσλήψεις αν χρειαστεί.
Όπως γνωρίζετε, η δυνατότητα των προσλήψεων έχει μεταβληθεί από το αρχικό 1 προς 5 –σχέση προσλήψεων-αποχωρήσεων– στο 1 προς 4 για το 2017 και στο 1 προς 3 για τον 2018.
Αυτό σημαίνει ότι, ανακάμπτοντας η οικονομία, θα καλύψουν τα πραγματικά κενά. Εκεί είναι το πρόβλημα της αυτοδιοίκησης: οι προσλήψεις και όχι η κινητικότητα.
Με τον νέο νόμο έρχονται να λυθούν και άλλα ζητήματα, όπως είναι η επαγγελματική σταδιοδρομία των υπαλλήλων, που και αυτή θα πρέπει να ληφθεί υπόψη, αλλά και ζητήματα κοινωνικού χαρακτήρα, όπως οι ανάγκες για οικογενειακή επανένωση.
Αντιμετωπίστηκαν θετικά από όλους οι ευνοϊκές αλλαγές στην απόδοση αδειών σε υπαλλήλους με ανήλικα τέκνα, οι οποίοι δικαιούνται πλέον άδεια με αποδοχές έως τέσσερις μέρες για ασθένεια των παιδιών τους. Η άδεια αυτή γίνεται πέντε μέρες για τους υπαλλήλους που είναι τρίτεκνοι ή πολύτεκνοι, ενώ στις μονογονεϊκές οικογένειες ανέρχεται σε έξι εργάσιμες ημέρες για κάθε ημερολογιακό έτος.
Με τον νέο νόμο αποκαταστάθηκε άλλη μια διαχρονική ανισότητα εις βάρος των Ατόμων με Αναπηρία, τα οποία μέχρι σήμερα εξαιρούνταν από διαδικασίες ΑΣΕΠ.
Και, βεβαίως, προγραμματίζουμε και υλοποιούμε άμεσα σημαντικές δράσεις για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, τη γενικευμένη εφαρμογή της ηλεκτρονικής ανταλλαγής εγγράφων μεταξύ των δημοσίων υπηρεσιών, αλλά και ανάμεσα στις υπηρεσίες και τους πολίτες.
Μέσα από όλα αυτά, η τοπική αυτοδιοίκηση θα επωφεληθεί σημαντικά, απλοποιώντας διαδικασίες, εξοικονομώντας πόρους και ανθρωποώρες εργασίας.
Από τις αλλαγές στη διακίνηση εγγράφων το Δημόσιο θα μπορούσε, όπως λέει μελέτη του ΙΟΒΕ, να εξοικονομήσει 800 εκατ. ευρώ το 2017-2018.
Η πάταξη της γραφειοκρατίας έχει σημαντική δημοσιονομική πτυχή, την οποία δεν θα πρέπει να ξεχνάμε στα σημερινά δεδομένα.
Αν όλα αυτά σάς φαίνονται αυτονόητα, ας αναλογιστούμε γιατί δεν έχουν γίνει μέχρι σήμερα.
Ας αναλογιστούμε γιατί δεν έγιναν σε εποχές πολύ ευνοϊκότερες, από εκείνους που σήμερα εμφανίζονται μπροστά μας σαν να μην υπήρξαν, σαν να μην πέρασαν από τη χώρα.
Και κατά μία έννοια, ήταν ανύπαρκτοι.
Κυρίες και κύριοι,
Μεταρρυθμίζουμε τη δημόσια διοίκηση και, ταυτόχρονα, προωθούμε ρυθμίσεις οι οποίες είναι αναγκαίες για την ομαλή λειτουργία των υπηρεσιών, αναγνωρίζοντας ότι στην πορεία χρειάζονται παρεμβάσεις για την ομαλή μετάβαση στο νέο σύστημα.
Προέκυψε το θέμα των συμβασιούχων καθαριότητας με οκτάμηνες συμβάσεις.
Προωθούμε ρύθμιση με την οποία δίνεται η δυνατότητα στους OTA, όπου παρατείνονται αυτοδικαίως οι συμβάσεις με το προσωπικό καθαριότητας ως 31-12-2017:
Α) είτε να μην ολοκληρώσουν διαδικασίες πρόσληψης προσωπικού καθαριότητας ορισμένου χρόνου για τις οποίες έχει εκδοθεί σχετική ανακοίνωση-πρόσκληση,
Β) είτε να προσλάβουν εντός του 2017 αριθμό προσωπικού καθαριότητας που αντιστοιχεί στις κενές οργανικές θέσεις και στις δυνατότητες του προϋπολογισμού τους, εφόσον ήδη έχουν εκδοθεί πίνακες κατάταξης, ενώ οι λοιποί επιτυχόντες (ή το σύνολο αυτών αν δεν υπάρχει δυνατότητα πρόσληψης εντός του2017) θα προσλαμβάνονται μετά την 31-12-17.
Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται τόσο η επαρκής κάλυψη των υπηρεσιακών αναγκών των δήμων σε προσωπικό καθαριότητας όσο και η ορθολογική διαχείριση των πόρων των προϋπολογισμών τους.
Κυρίες και κύριοι,
Η κυβέρνηση νομοθετεί, αποδεικνύοντας ότι έχει την πολιτική βούληση για μεταρρυθμίσεις.
Το στοίχημα για την ανασυγκρότηση της δημόσιας διοίκησης είναι να προχωρήσουν γρήγορα αυτές οι μεταρρυθμίσεις.
Δεν είναι ούτε εύκολο, ούτε απλό.
Είναι κάτι που γίνεται με σταθερά και αποφασιστικά βήματα, όταν υπάρχει η πολιτική βούληση, όταν υπάρχει διάθεση συνεννόησης και συνεργασίας ανάμεσά μας.
Καλούμαστε όλοι από τη δική μας θέση να αναλάβουμε το μερίδιο της ευθύνης που αναλογεί στον καθέναν μας. Αυτό σημαίνει να χτίσουμε την Ελλάδα από την αρχή.
Ως έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας και ως θεμελιώδης θεσμός του δημόσιου βίου, η τοπική αυτοδιοίκηση πρώτου βαθμού μπορεί και πρέπει να συμβάλει στην οικονομική, κοινωνική και θεσμική ανασυγκρότηση της χώρας.
Αυτό είναι ένα στοίχημα που θα πρέπει να το κερδίσουμε όλοι μαζί.
Σας ευχαριστώ.
Θεσσαλονίκη, 2 Δεκεμβρίου 2016
